Việc xác lập và thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong giao dịch dân sự trước hết trên cơ sở sự tự nguyện của các bên. Nhưng trên thực tế không phải bất cứ ai tham gia giao dịch dân sự đều có thiện chí trong việc thực hiện nghiêm chỉnh các nghĩa vụ của mình. Để tạo được thế chủ động cho người có quyền trong các quan hệ nghĩa vụ được hưởng quyền dân sự, pháp luật cho phép các bên có thể thỏa thuận đặt ra các biện pháp bảo đảm việc giao kết hợp đồng,cũng như việc thực hiện nghĩa vụ. Thông qua các biện pháp này người có quyền có thể chủ động tiến hành các hành vi của mình tác động trực tiếp đến tài sản của phía bên kia nhằm làm thỏa mãn quyền lợi của mình, khi đến thời hạn mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đó.
BLDS năm 2015 quy định 9 biện pháp bảo đảm nghĩa vụ dân sự, trong đó có biện pháp cầm cố. Thực tế chứng minh có nhiều vụ việc tranh chấp liên quan tới việc cầm cố tài sản xuất phát từ sự thiếu hiểu biết hoặc sự tùy tiện của các bên tham gia cầm cố.
Điều 309 BLDS quy định: “Cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.”
Chủ thể tham gia quan hệ cầm cố
Bao gồm bên cầm cố và bên nhận cầm cố. Pháp luật hiện hành quy định chi tiết quyền và nghĩa vụ tương ứng của mỗi bên trong quan hệ cầm cố từ Điều 311 đến Điều 314 BLDS.
Đối với bên cầm cố có nghĩa vụ giao tài sản cho bên nhận cầm cố, báo cho bên nhận cầm cố về quyền của người thứ ba về tài sản cầm cố hay thanh toán cho bên nhận cầm cố chi phí bảo quản tài sản…Cùng với đó là quyền được yêu cầu bên nhận cầm cố trả lại tài sản cầm cố và giấy tờ liên quan khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt, yêu cầu bên nhận cầm cố BTTH xảy ra đối với tài sản cầm cố,…
Hotline Tư Vấn 24/7: 1900.966.993
Đối với bên nhận cầm cố có nghĩa vụ bảo quản, giữ gìn tài sản cầm cố; nếu làm mất, thất lạc hoặc hư hỏng tài sản cầm cố thì phải bồi thường thiệt hại cho bên cầm cố; không được bán, trao đổi, tặng cho, sử dụng tài sản cầm cố để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác; không được cho thuê, cho mượn, khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản cầm cố, trừ trường hợp có thỏa thuận khác…Tương ứng với nghĩa vụ bên nhận cầm cố có quyền yêu cầu người đang chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật tài sản cầm cố trả lại tài sản đó; xử lý tài sản cầm cố theo phương thức đã thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật; được thanh toán chi phí hợp lý bảo quản tài sản cầm cố khi trả lại tài sản cho bên cầm cố…
Tài sản cầm cố
Theo quy định tại khoản 1 Điều 105 BLDS tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
Tài sản này phải thuộc quyền sở hữu của bên cầm cố để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.
Hiệu lực hợp đồng cầm cố tài sản
Điều 310 BLDS quy định hợp đồng cầm cố tài sản có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
Cầm cố tài sản có hiệu lực đối kháng với người thứ ba kể từ thời điểm bên nhận cầm cố nắm giữ tài sản cầm cố.
Trường hợp bất động sản là đối tượng của cầm cố theo quy định của luật thì việc cầm cố bất động sản có hiệu lực đối kháng với người thứ ba kể từ thời điểm đăng ký.
Chấm dứt cầm cố tài sản
Điều 315 BLDS quy định cầm cố tài sản chấm dứt trong trường hợp sau đây:
- Nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt.
- Việc cầm cố tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác.
- Tài sản cầm cố đã được xử lý.
- Theo thỏa thuận của các bên.
Khi việc cầm cố tài sản chấm dứt theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 315 của BLDS hoặc theo thỏa thuận của các bên thì tài sản cầm cố, giấy tờ liên quan đến tài sản cầm cố được trả lại cho bên cầm cố. Hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản cầm cố cũng được trả lại cho bên cầm cố, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Để cập nhật thêm kiến thức về pháp luật vui lòng truy cập vào trang luatdongduong.com.vn hoặc trao đổi trực tiếp với Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài gọi số: 1900.966.993 để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ.
Chuyên viên
Nguyễn Thu Quỳnh